|
Ta strona korzysta z plików cookies, zgodnie z Polityką Cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na działanie plików cookies, w zakresie zgodnym z bieżącymi ustawieniami Twojej przeglądarki internetowej. Kliknij przycisk "Polityka cookies" aby zapoznać się z jej treścią lub przycisk "Zamknij" aby ta informacja nie pojawiała się więcej.
|
|
Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) – lëbiszk, magi
CHARAKTERYSTYKA
Na Kaszubach niedłączny przy przyprawieniu każdego rosołu i znany jako popularne maggi. Aromatyczny, korzenny, intensywny zapach rośliny „podkręci” zresztą smak każdej zupy. Ulubieniec ogrodów przywędrował do nas z Bliskiego Wschodu, ale dobrze przyjął się w europejskich ogrodach, w Polsce był znany już w XVII wieku. Szymon Syreniusz w zielniku z 1613 roku pisze o pochodzeniu nazwy rośliny „(…) od Lubości, do której cielesność wzbudza”. Lubczyk ma szerokie, rozłożyste liście, osadzone na mocnej łodydze - je własnie zbiera się jako przyprawę. Dorasta do 150 centymetrów wysokości. Kwitnie na przełomie czerwca i lipca, ma charakterystyczne żółtozielone kwiaty ułożone w baldachy – to roślina z rodziny selerowatych. Nie rośnie na glebach suchych, gliniastych czy jałowych, ale potrzebuje nasłonecznionego stanowiska.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Najwięcej posiada ich kłącze i korzeń lubczyku i ten zbieramy – wykopujemy i suszymy - w październiku. W korzeniu jest też najwięcej cennej jesienią witaminy C. Odwar z korzenia wykorzystywany jest w przypadku nieżytów dróg moczowych i niewydolności nerek. Przetwory z lubczyku łagodzą bóle menstruacyjne oraz działają moczopędnie, wiatropędne i wykrztuśne. Szklaneczka naparu ze świeżych liści lubczku niewątpliwie przyda się przy niestrawności. Jak podaje doktor Różański - ziele lub liście podczas suszenia mocno tracą składniki aromatyczne.
Medycyna ludowa: dawniej powszechnie w medycynie ludowej – a więc także i na Kaszubach - wodny napar z korzenia lubczyka uznawany był za afrodyzjak, który zwiększał pobudliwość i chęci w sypialni.
OBRZĘDY I ZWYCZAJE
Kaszubi Nadłebiańscy: przez trzy tygodnie narzeczona nosi na opasce wieniec z blaszkami mosiężnymi, rutą i lubczykiem (Brükner). Uroki odczynia się okadzaniem bylicą bożym drzewkiem, bylicą pospolitą i lubczykiem; niekiedy palą łodygę jak fajkę, aby czar odczynić (A. Fiszer). Ůgňtowała lëbiszků i dała mů wëpic na miłosc (Sychta). Od nazwy rośliny wzięło się imię kaszubskiego ducha miłości - Lubiczka. Dawniej wierzono, że Lubiczka przekazują sobie zakochani, a on sprawia, że nie mogą bez siebie żyć. Lubiczk (duch lubňtnégň ůczëwů i seksu) (Labuda).
Przyroda jest najważniejsza! Przyroda to przygoda! Bezpośredni kontakt z przyrodą! Przyroda po pierwsze! Cała reszta jest potem ...